कात्रज ते सिंहगड (K2S)

 याच साठी केला होता अट्टहास !

१३ टेकड्या पार करुन आणि १६ किलोमीटर अंतर रात्री पायी चालून हे दृश्य दिसनार असेल तर मग,

Its worth it !

मनात खूप दिवसांपासून होतं कि कात्रज ते सिंहगड नाईट ट्रेक एकदातरी करायला पाहीजे. २४ मार्च २०१८ ला “स्वछंद गिर्यारोहक” ह्या ट्रेकिंग क्लब सोबत हा ट्रेक पूर्ण केला. खरंच प्रत्येक ट्रेकरने एकदातरी हा अनुभव घ्यावा असा हा ट्रेक !

आम्ही संध्याकाळी  ७:३० ला स्वारगेट वरून PMT च्या बसने जुन्या कात्रज बोगद्या जवळ पोहचलो आणि वाघजाई मंदिरपाशी जाऊन थांबलो. अजून एक ग्रुप यायचा बाकी होता, ते आल्यावर सर्वांनी सोबत निघायचं अस ठरलं. तोपर्यंत आम्ही रात्रीच्या रोषणाईमध्ये मढलेल्या पुण्याकडे पाहत बसलो. 

दुसरा ग्रुप आल्यानंतर कळलं कि आम्ही एकूण ५४ जण आहॊत. ट्रेक lead  विशाल काकडेच्या instruction ऐकून रात्री ९:४५ ला आमचा प्रवास चालू झाला. 

रात्रीची ती निरव शांतता, वर आकाशात सुंदर चांदणं आणि एका बाजूंला रोषणाई मध्ये झोपलेलं पुण हे सर्व डोळ्यामध्ये साठवत  एका मागून एक टेकड्या पार करायला लागलो. 

७वी टेकडी पार करून आराम करत असताना कळलं कि शेवटच्या दोन टेकड्या खूप दमछाक करणाऱ्या आहेत, म्हणून मग परत एकदा जोमानी चालायला सुरवात केली. 

खरंच शेवटच्या दोन टेकड्या कस काढणाऱ्या होत्या. एकतर इथे पोहचता पोहचता आमच्या कडच पाणी संपलं होत आणि पायपण आता बोलायला लागले होते. 

सकाळी ४:३० वाजता, १३वी टेकडी उतरून आम्ही last मीटिंग पॉईंटला पोहचलो. प्रत्येकाचे कपडे घामानी भिजले होते, पायाचे तुकडे पडले होते पण मनात मात्र आनंद होता काहीतरी मिळवल्याचा , काहीतरी पूर्ण केल्याचा ! 

आता मात्र सर्व जण जिथे जागा मिळेल तिथे झोपले होते कारण मागे अजून खूप जण राहिले होते. घरच्या गादी पेक्षा इथे वाळलेल्या गवताची जमीन आता मऊ लागत होती. 

पुढचा ३ किलोमीटरचा प्रवास जीपने करून आम्ही सकाळी ६:०० ला सिंहगडाच्या पार्किंग ला पोहचलो. 

एव्हरेस्ट सर  केल्यावर जो आनंद व्हावा त्याच्या ०.००१% च हा आनंद असेलही पण अनुभव मात्र खूप प्रेरणादायक होता. 

स्वछंद गिर्यारोहक टीमचे विशेष आभार कारण ५० लोकांनां घेऊन त्यांनी ही अवघड वाटणारी मोहीम लीलया पार पाडली. 

विश्वास रत्नाकरराव त्रिकुटकर 

लोभी ( लोणावळा ते भीमाशंकर ) ट्रेक

एक  वि'लो-भी'नीय अनुभव !

लोभीचे सोबती 

लोभी हा शब्द जरी लहान  असला तरी सुद्धा हा ट्रेक मात्र खूप मोठा आणि तितकाच सुंदर आहे. २-३ वर्षांपूर्वी विशाल कडून लोभीचा ट्रेक असं ऐकलं होत. ट्रेकिंग मध्ये नुकताच जन्मलेलो मी लोभी बद्दल पूर्णपणे अनभिज्ञ होतो . विशालला नंतर विचारलं आणि तो म्हणाला लोभी म्हणजे लोणावळा ते भीमाशंकर ट्रेक. खरतर पहिल्यांदा ऐकून "हा काय वेडेपणा" असं मनात आलं पण नंतर मात्र हा ट्रेक एकदा तरी करावा असं वाटलं. 

ऑगस्ट २०२१ मध्ये हा इव्हेंट विशालने share केला आणि त्याला मी म्हंटल कि मला यायचं आहे, पण काही कारणास्तव नाही जमलं. पण लगेच सप्टेंबर २०२१ ला त्याने लोभी batch २ चा इव्हेंट share केला आणि या वेळेस मात्र मी काही पण करून हा ट्रेक मिस करायचा नाही असं ठरवलं आणि ट्रेक साठी रेजिस्ट्रेशन केलं. 

लो-भी हा एक  range ट्रेक आणि तो पण challenging प्रकारातला म्हणून मनामध्ये भीती तर होतीच पण तितकीच उत्सुकता होती. त्या दिवशी मी जेंव्हा माझ्या काही मित्रांना सांगितलं कि मी लोभी ट्रेक ला जात आहे तेंव्हा सगळ्यांना खूप आश्चर्य वाटलं एक जण म्हणाला कि "लोभी" असा पण डोंगर आहे का ? 

दिवस पहिला (भाग १)

२४  तारखेला शुक्रवारी रात्री बारा वाजता भूमकर चौकातून मी बस मध्ये बसलो. बसमध्ये काही ओळखीचे आणि बरेच अनोळखी चेहरे दिसले.  माझ्यानंतर अजून एक जण तळेगावला बस मध्ये चढला आणि आमची बस लोणावळ्या कडे निघाली. दीड तास प्रवास करून आम्ही तुंगार्ली डॅम जवळ रात्री १:३० ला पोहचलो. बस थांबली आणि विशाल ने सगळ्यांना काय सामान सोबत घ्यायचं आणि काय गाडीत ठेवायचं हे सांगितलं. मला मागून कोणीतरी आवाज दिला म्हणून मागे पाहील तर तो स्वप्नील होता. ओळखीच्या चेहर्यामध्ये अजून एका चेहऱ्याची भर पडली. स्वप्नील आणि विशालसोबत ट्रेक करणं म्हणजे पर्वणी. मागच्यावेळेस भैरवगड ते रतनगड मध्ये खूप मजा आली होती. स्वप्नील म्हणजे सह्याद्रीच्या माहितीचा खजाना आणि विशाल म्हणजे "होतंय हो सर चला तुम्ही" असं म्हणून सर्वांना सोबत घेऊन हसत हसत ट्रेक पूर्ण करण्याची सतत प्रेरणा देणारा. या वेळेस प्रथमच तन्मय पण ट्रेक लीड होता. वयाने सर्वांपेक्षा लहान पण एक मनमिळाऊ मुलगा. 

गाडीतून सगळे खाली उतरले आणि अजून एक आश्चर्यचा धक्का बसला. एक जेमतेम १० वर्षाचा मुलगा, सोहम,  त्याच्या आई (लीना) सोबत आला होता. हा मुलगा, खरंच हा ट्रेक पूर्ण करू शकेल का ? आणि जर नाही केला तर काय ? असे काही प्रश्न मनात घर करू लागले. पण विशालने या प्रश्नांचा विचार आधीच केलाच असेल. 

विशालने पुढच्या प्रवासाशी माहिती दिली. लोणावळ्या पासून भीमाशंकर पर्यंतचा प्रवास तीन टप्प्यामध्ये करायचा होता. पहिल्या टप्प्यात आम्हाला आज वळवंड गावात जाऊन एका मंदिरा मध्ये आराम करायचा होता. सकाळी तिथे नाश्त्याची सोय केली होती. दुसरा टप्पा महत्वाचा आणि मोठा होता. त्यात आधी आम्हाला कोंडेश्वर पठार, कुसूर पठार पार करून कुसूर गावात ऊतरायच होत. तिथें लंचची सोय केली होती. लंच करून मग बसने तळपेवाडी पर्यंत जाऊन 

 नंतर वांद्रे खिंडीतून आम्हाला मुक्कामाच्या ठिकाणी म्हणजे पढरवाडीला उतरायचं होत. तिसरा टप्पा हा दुसऱ्यादिवशी म्हणजे रविवारी सकाळी पढरवाडी वरून, खेतोबाचा मंदिर, येळवली गाव ,कमळजाई देऊळ, गुप्त भीमाशंकर मार्गे भीमाशंकर असा होता. 

आम्ही साधारण २:०० वाजता पहिला टप्पा चालू केला. तुंगार्ली डॅम पासून आम्हाला आता राजमाचीची वाट पकडून फणसराई मार्गे वळवंड गावामध्ये जायच होत. साधारण ८-९ km चा हा पहिला टप्पा होता. हा रस्ता मला ओळखीचा होता कारण २-३ वर्षांपूर्वी आम्ही कातळधार साठी याच रस्त्याने पायपीट केली होती. फरक फक्त एवढाच कि ती वेळ दिवसाची होती आणि आता रात्र होती. छान चंद्रप्रकाश पडला होता. सर्व जण हळू हळू एकमेकांना बोलू लागले होते. पुढील दोन दिवसात होणाऱ्या मैत्रीची हि सुरवात होती. 

दूरवर मुंबई पुणे एक्सप्रेस वे वरची वाहतूक दिसत होती. चिखलामध्ये पाय तुडवत, उड्या मारत आम्ही सर्व निघालो होतो. आम्ही सर्व जण आज आपण मंदिरात जाणार आणि ऊद्या सकाळी तिथून निघणार अस बोलताना लक्षात येत होत की आज चालू झालाय already. २-३ तासाचा early morning walk करून आम्ही आमच्या पहिल्या आरामाच्या ठिकाणी म्हणजे वळवंडला पोहचलो. वळवंड येथील मंदिर हे बऱ्यापैकी मोठं आहे आणि १५-२० जण आरामात झोपू शकतात.   मंदिरा मध्ये देव आणि खूप सारे लोक already झोपले होते म्हणून मग आम्ही जिथे जागा मिळेल तसे पाय पसरले. काही लोक बाहेरच झोपले पण खूप थंड असल्यामुळे झोप अशी नाही लागली. 

अश्या पद्धतीने आम्ही आमचा पहिला पल्ला गाठला. अजून देखील तशी एकमेकांसोबत पुरती ओळख झाली नव्हती. 

वळवंड येथील मंदिर 

 दिवस पहिला (भाग २) 

  दोन तास आराम करून ६:०० च्या सुमारास   आम्ही उठलो. तो पर्यंत देवळातुन त्या दुसऱ्या   ग्रुप चे लोक गेले होते. या गावमध्ये विकास   ढोकाल या कुटुंबाकडे आमच्या चहा आणि   नाश्त्याची सोय केली गेली होती. परंतु तिथे   अजून एक ग्रुप आला होता म्हणून मग विशाल   आणि तन्मय ने चहा आणि पोहे  मंदिरा समोर   आणले.पोहे हा म्हणजे almost सगळ्या ट्रेक चा   default नाश्ता  असतो आणि सोबत असतो   गावाकडचा स्पेशल गोड चहा. 

 सर्वांनी आवरून घेतल्यावर विशालने सर्वांना आता introduction साठी उभं केलं. कोणी पाहिलांदाच SGTrekkers सोबत आले होते,तर कोणी हिमालय ट्रेक आणि bike ride करून आले होते, तर माझ्या सारखे कोणी SGTrekker सोबत एकनिष्ठ होते, तर कोणी खूप दिवसांनी ट्रेकला आले होते पण सर्वांना ट्रेकिंग चा अनुभव मात्र होता. विशाल ने ट्रेक मध्ये घ्यायची काळजी आणि पाळायचे नियम सर्वांना नीट समजावून सांगितले आणि ८:०० वाजण्याच्या सुमारास आम्ही आमच्या पुढच्या प्रवासाला वि"लोभी"नीय सुरवात केली. 

धबधबा

वळवंड गावा सोडून जेमतेम १५ मिनिट नाही झाले कि तोच आम्हाला डोंगरातून पडणारा एक छान धबधबा दिसला. त्याच्या पाण्यावर एक बांध होता. ईथे सर्वांनी आपल्या पाण्याच्या बाटल्या भरून घेतल्या. ह्या ट्रेक मध्ये पाण्याची तशी कमी पडणार नव्हती हे मात्र खरं. मागे वळून पहिला तर आम्ही आताच सोडलेले वळवंड गाव हिरव्या पसरलेल्या चादरी मध्ये एखाद्या मोत्या दिसत होत.आम्ही पुढे जांभिवली पठार च्या दिशेने निघालो. 

आता हळू हळू सर्व जण एकमेकांची बोलत होते. तोंड ओळखीचं रूपांतर मैत्री मध्ये होत होत. सोहम, आमचा छोटा ट्रेकर, हा अमेरिकेत वाढलेला, त्यामुळे तो सगळ्याशी अमेरिकन accent मध्ये इंग्लिश बोलत होता. आमच्या पैकी काही जणांना ते झेपत होत तर काहीजणांच्या डोक्यावरून जात होत. म्हणून मग त्यालाच मराठी शब्द शिकवायचा ध्यास आमच्या पैकी काहींनी घेतला आणि तसे प्रयत्न देखील चालू झाले. सोहम पण ते एन्जॉय करत होता. 

"लै भारी" "खतरनाक" "एक नंबर" असे अस्सल मराठमोळे शब्द सोहम आता शिकत होता. 

जांभिवलीच्या पठारावर चढताना बरीच झाडी लागत होती. त्या   झाडीतून जाताना मला एक छोटस  पण वेगळंच काहीतरी दिसलं   म्हणून मी फोटो काढला. आता google बाबांना विचारल्यावर   कळलं कि हे एक प्रकारचं मशरूम आहे ज्याला "Shuttlecock   mushroom" म्हणतात कारण त्याचा आकार बॅडमिंटन च्या   shuttlecock सारखा असतो.  

Shuttlecock Mushroom

थोडी चढाई झाल्यावर आम्ही आता जांभिवलीच्या पठारावर   पोहचलो होतो. राजमाची अजून ढगांमध्ये लपून बसला होता तर   मांजरसुम्ब्याचा डोंगर धुक्याची चादर बाजूला करू पाहत होता.   ढाक बहिरीचा डोंगर मात्र धुक्यामध्ये पूर्णपने लपला होता.   वातावरण  खूप छान पण ढगाळ होते. उन्हाची उघडझाप चालू   होती  पण वारा मात्र आमच्यावर रुसला होता. त्यामुळे घाम येत   होता. पण घाम नाही आला तर तो ट्रेक कसला ! 

जांभिवलीच पठार उतरताना समोरच द्रुश्य हे डोळ्याचं पारणं फेडणार होत. चोहीकडे हिरवागार गवत आणि त्यावर सोनकीच्या पिवळ्या फुलांचा पसारा खूप सुंदर दिसत होता. हे सर्व वातावरण पाहून बालकवींच्या "फुलराणी " कवितेची सुरवात ओठावर आली,

"हिरवे हिरवे गार गालिचे – हरीत तृणांच्या मखमालीचे."

   

खाली उतरताना मात्र, पाय घसरत होते. सर्वजण एकमेकांना सावरत ,व्यवस्थित रस्ता दाखवत,वेळ प्रसंगी एकमेकांना मदतीचा हात देत होते. हिच तर खरी गम्मत असते ट्रेकिंगची, डोंगरां मध्ये सोबत चालता चालता कधी मैत्री होऊन जाते हे कळत पण नाही. इथे आम्ही सर्वांनी थोडा ब्रेक घेतला. सर्वांनी जो खाऊ आणला होता तो सर्वजण share करत होते. 

ढाकबहिरी धुक्यातून बाहेर येत आम्हाला दर्शन देत होता. ढाकबहिरी वरच्या गुहा आता ओळखू येत होत्या. 

ढाकबहिरी

आता आम्हाला कुसूर पठार चढून जायचा होत. चढताना भरपूर झाडी लागत होती. आम्ही ढाकबहिरीचा रस्ता मागे सोडून उजवीकडे भीमाशंकरच्या रस्त्याला लागलो. तशी पाटी देखील तिथे आहे. थोडे वर गेल्यावर मागे सहज नजर गेली तर ढाक बहिरीचा,कळकराईचा सुळका उन्हामध्ये मस्त उठुन दिसत होता.

कळकराईचा सुळका

कुसूर पठार हे एक खूप विस्तीर्ण पठार आहे. हे पठार आम्ही चढलो आणि दूर दूर पर्यंत नजर जाईल तिथे पर्यंत फक्त हिरवागार गवताचा गालीचा आणि त्यावर सोनकीची फुले. या पठाराचा कुठे शेवट आहे आस वाटत नव्हतं. कुठे धुकं पसरलं होत तर कुठे झाडांच्या गर्दराई मधून आम्ही वाट काढत होतो. हे सगळं पाहून थकवा निघून गेला होता. इथे फक्त आणि फक्त स्वच्छ हवा आणि डोळ्याला दिपवून टाकणार निसर्ग होता. 

कुसूर पठार

सोनकीची फुले

जवळ जवळ एक ते दीड तास प्रवास करून आम्ही एका ठिकाणी पोहचलो. तिथे १-२ घरे होती. तिथे एक छोटा ब्रेक घेऊन आम्ही आता कुसूर पठार उतणार होतो. 

कुसूर पठार उतरताना आम्हाला पावसानं गाठलं. चिखल झाला होता आणि पाय देखील निसटत होते. दिवसभर चालून पाय आता चांगलेच बोलत होते. पोटात भुकेने थैमान घातले होते. दुपारी साधारण ३:३० च्या सुमारास आम्ही कुसूर गावात उतरलो. इथे आमच्या दुपारच्या जेवणाची सोय तुर्डे कुटुंबाकडे कडे केली होती.सर्वांनी हात पाय धुऊन जेवणाकडे आपला मोर्चा वळवला.  

घर फारच प्रशस्त आणि छान होत आणि जेवण त्याहूनही उत्तम. जेवणात गरम भाकरी, पिठलं, भाजी,ठेचा आणि डाळ भात. हे सर्व जेवण करून आम्ही मस्त चहा घेतला कारण, चहाला वेळ नसते पण वेळेला चहा लागतोच !

सर्वजण परत बस मध्ये बसले आणि आम्ही तळपेवाडी कडे निघालो. प्रवास फक्त १५-२० मिनिटांचा होता मात्र आता डोळे लागत होते. मला चालताना गुढघ्याचा त्रास होत होता म्हणून मी पुढचा प्रवास बस ने केला.तशी मी विशाल करून परवानगी देखील घेतली. जर तस नसत केलं तर दुसऱ्या दिवशीचा ट्रेक अवघड झाला असता. 

पुढचा ट्रेक तसा ८-९ कमी चा होता परंतु बस ने मात्र  हे अंतर ५५ km होत. आम्हाला बस ने पोहचायला ३-३:३० तास लागले. आम्ही पढरवाडी ला रात्री ८:०० च्या सुमारास आम्ही सर्व एकत्रच पोहचलो. इथे आज आमचा मुक्काम होता सोपान भावरी याच्या घरामध्ये होता. सर्वजण आता भरपूर थकले होते. कोणी हातपाय धुऊन तर काही जणांनी चक्क थंड पाण्यानी आंघोळ केली. आता एक चहा चा राऊंड झाला आणि मग जेवणाची तयारी 

इथलं देखील जेवण खूपच चविष्ट होत, गरम वाफा येणार भात, डाळ ,भाकरी, तिखट पण तितकीच स्वादिष्ट भाजी आणि लोणचं . जेवण करून पोट भरलं पण मन नाही. दिवसभर चालून थकलेल्या शरीराला हे केवळ मेजवानी होती. 

काल रात्री पर्यंत एकमेकांना न पाहिलेले आम्ही आता मात्र जुन्या मित्रां सारखे एकत्र आलो होतो, गप्पा मारत होतो , मजा करत होतो. 

आता फक्त एक गोष्ट पाहिजे होती ती म्हणजे झोप. सर्वांनी आपल्या झोपण्याची व्यवस्था केली. 

असा हा आमचा लोभीचा पहिला दिवस आता मावळत होता. आज मनसोक्त निसर्ग अनुभवला. स्वच्छ हवा, डोळे दिपवून टाकणारे कुसूर पठार, दुरून खुणावणारा ढाक बहिरी, पाऊस, चिखलात न्हालेल्या पाऊलवाटा, गावाकडचं अस्सल मराठमोळी जेवण आणि सगळ्यात महत्वाचं, ह्या प्रवासाचा आनंद वाढवणारे सोबती, मित्र !

दिवस दुसरा 

सकाळी ५:३० ला विशाल ने सगळ्यांना आवाज द्यायला सुरु केला, उठा उठा ६:३० झाले. मी डोळे चोळतच मोबाइल मध्ये पहिले तर ५:३५ झाले होते. ट्रेक लीडच घड्याळ होत ते , पुढे तर असणारच. स्वप्नील ने त्याला VST (विशाल स्टॅंडर्ड टाइम) असं नाव दिल. सर्व जण आता जागे झाले होते. उठल्यावर मला कळलं की रात्री झालेल्या घोरण्याच्या स्पर्धेत मी world record केला होता. असो !

गाव मात्र आमच्या आधीच जाग झालं होत आणि कामाला देखील निघालं होत. सर्वांनी आता आवरून घेतलं आणि सगळे जण शेणाने सारवलेल्या आंगणमध्ये एकत्र जमले. 

पढरवाडीतील आमच्या मुक्कामाचा घर 

नाश्त्यासाठी गरमागरम पोहे आणि चहा समोर आला. या पोह्याची खासियत म्हणजे त्यात भरपूर शेंगदाणे होते. 

 

खरंच गावाकडचा पाहुणचार म्हणजे एक वेगळीच मजा. कोणाला कोरा चहा पाहिजे होता तर कोणाला गोरा , सोपानचे कुटुंब आमची व्यवस्थित काळजी घेत होते. त्याना १ छोटा मुलगा आणि १ छोटी मुलगी होती. ते देखील कामामध्ये मदत करत होते. मी माझ्या सोबत आणलेले १ फळ आणि एक बिस्कीट चा पुडा त्यांना दिला. तो त्यांनी हसत हसत घेतला. 

सर्वांचा नाश्ता झाल्यावर आम्ही सोपान कुटुंबाचे आभार मानले आणि त्यांच्या सोबत एक ग्रुप फोटो देखील काढला. 

विशालने आजच्या आमच्या प्रवासाची सगळी माहिती दिली. आजचा प्रवास हा भीमाशंकर अभयारण्यातून होता. त्यामुळे जंगलातून जाताना काय काळजी घ्यायची ह्यची सर्व माहिती विशाल ने आम्हाला दिली. आज तन्मय समोर राहणार होता आणि विशाल सगळ्याच्या मागे.  मी मात्र स्वप्नील सोबत मध्ये चालणार होतो. कारण स्वप्नील सोबत चालताना तुम्हाला खूप नवीन माहिती  मिळते, आणि ती ऐकताना कधी वेळ आणि रस्ता निघून जातो हे कळत पण नाही. 

आम्ही सुमारे ८:०० वाजता पढरवाडी गावातून बाहेर पडलो. आजू बाजूला छान हिरवीगार भाताची शेती होती. 

भाताची शेती 

हि वाट दूर जाते !

आता आधी आम्हाला खेतोबा मंदिर गाठायचं होत. थोडं आंतर चालल्यावर आणि एक पाण्याचा ओढा पार करून आम्ही जंगलामध्ये प्रवेश केला. 

जंगलातला धुक्यानी मढलेला रस्ता 

धुक्यामध्ये बुडालेल ते जंगलाचं सकाळचं रूप खूप सुंदर होत. आता आम्ही फॉरेस्ट डिपार्मेंटनी  तयार केलेल्या  रस्त्याला लागलो. धुकं एवढ दाट होत की थोड्या अंतरा वरच पण स्पष्ट दिसत नव्हतं.

आता एके ठिकाणी आम्ही मोठा रस्ता सोडून डाव्या हाताने जंगलामध्ये जाणारी एक पाऊल वाट पकडली. आता बाजूला घनदाट जंगल होत, वाहत्या पाण्याचा खळखळाट होता, पक्ष्यांची किलबिल तर कुठे किड्यांची किर्रर्र ऐकू येत होती. जंगलाचं हे रूप मनमोहून टाकणार होत. थोडं अंतर चालून झाल्यावर एके  ठिकाणी छोटं पाण्याचं तळ होत. सोनकीच्या फुलांनी त्या तळ्याला वेढलं होत. तिथे सर्वांनी एक छोटा ब्रेक घेतला. 

पुढे काही अंतर चालून आम्ही एका ठिकाणी आलो. बाजूला खूप खोल दरी होती पण धुकं इतक दाट होत की आम्हाला काहीच दिसत नव्हतं. विशाल ने मागच्या लोभी च्या batch चे इथे काढलेले काही फोटो दाखवले. धुक्याच्या मागे लपलेलं निसर्गाचं ते सुंदर रूप आमच्या मात्र नशिबात नव्हतं. असो. चालता चालता काही तरी विषय निघाला आणि कोल्हापूरकर vs पुणेकर असा वादविवाद चालू झाला. विशाल पुणेकरांची तर स्वप्नील आणि वृषभ कोल्हापूरकराची बाजू मांडत होते. 

आता आम्ही अश्या एका ठिकाणी पोहचलो ज्याला "खेकड्यांचा माळ " असं म्हणतात. इथे सर्वदूर जमिनीमध्ये खेकड्यांची छोटी छोटी बिळ होती. आम्ही जपून पाय देऊन जात होतो पण मधूनच पाय जमिनी मध्ये रुतत होता. मधेच एखाद दुसरा खेकडा डोकं वर करून ह्या न बोलावलेल्या पाहुण्यांना पाहून आमच्यावर चिडत होता. त्या माळावर मध्यभागी एका दगडावर आम्ही थांबलो. इथे थोडा खाऊ खाल्ला आणि काही फोटो काढले. असा हा खेकड्यांचंच राज्य असलेला माळ आम्ही मागे सोडला आणि आम्ही पुढे निघालो  

कारवीची फुले

आता आम्ही खेतोबाच्या मंदिराकडे जाण्यासाठी एका ठिकाणावरून उतरत असताना आम्हाला जांभळ्या रंगाच्या फ़ुलांनी बहरलेली काही झाडे दिसली. नंतर कोणीतरी सांगितलं की ही कारवीची फुले आहते जी ७-८ वर्षातून एकदा येतात. निसर्गाने एक दृश्य आमच्यापासून लपवलं होत पण हे दुर्मिळ फुल आम्हाला दाखवलं होत. खरंच निसर्ग हे म्हणजे एक असं कोड आहे जे कितीही  सोडवण्याचा प्रयत्न केला तरी ते सुटणार नाही. ते तुम्हाला त्याच एक वेगळंच  रूप दाखवत. ते कधी सुंदर असत, तर कधी भयानक, कधी शांत, तर कधी वाऱ्या सारखं सैरभैर असत. 

आता आम्ही चढाई उतरुन खेतोबाच्या मंदिरासमोर आलो. सर्वजण आपल्या बॅगा काढून समोर दिसणार सुंदर दृश्य पाहत होते. उजव्या बाजूला दूरवर पदरगड दिसत होता त्याच्या डाव्या बाजूंला तुंगी (मांगी-तुंगी नाही) चा डोंगर आणि बरोबर खेतोबाच्या मंदिरा मागे कोथळीगड (पेठचा किल्ला) दिसत होते . इथे खोत (स्वप्नील ) सरांची शाळा भरली. स्वप्नीलने आम्हाला घाटवाटा आणि त्या मध्ये दिसणारी मंदिर, त्यांचं महत्व, तसेच खेतोबाच मंदिर आणि आजूबाजूला दिसणाऱ्या  परिसराबद्दल माहिती सांगितली. स्वप्नील सोबत ट्रेक करण्याचा हा फायदा . 

खेतोबा मंदिर

कोथळीगड (पेठचा किल्ला)

पदरगड

खोत सरांची शाळा

"खोत सरांची शाळा" आटपून आणि खेतोबा मंदिराचं दर्शन घेऊन आम्ही पुढे चालायला लागलो. आता आम्ही परत काही रस्ता उलटा जाऊन "खेकड्याच्या माळा" च्या बाजूने, जंगलातून "कमळजाई" मंदिरा कडे निघालो. परत एकदा जंगलातला प्रवास चालू झाला. काही ठिकाणी वाहत पाणी होत. कधी खडकावरून पाय  ठेऊन तर कधी उड्या मारून आम्ही पायी चाललो होतो. पुढे गेल्यावर त्या वाहत्या पाण्याचं पात्र मोठं झालं होत. एके ठिकाणी आमच्या ग्रुप मधल्या काही जनांनी पाण्यात डुबक्या मारल्या. हे जंगलातल थंडगार पाणी म्हणजे थकलेल्या शरीरावर एक रामबाण उपाय. आम्ही मात्र मोह आवरला आणि पुढे निघालो.  

पुढे या हिरव्यागार डोंगराच्या कुशीत वसलेलं येळवली  गाव दिसलं . जेमतेम ७-८ घर असलेलं गाव ते. त्या गावातली लहान मुलं आम्हाला कुतूहलाने पाहत होती. त्या गावातून जाताना माझ्या मनात विचार आला, किती वेगळं आयुष्य असेल इथे . आपण काही तास ईथे भटकतो एन्जॉय करतो आणि जातो . त्यांचा मात्र पूर्ण दिवस, पूर्ण आयुष्य ईथे जात. दिवसा सुंदर दिसणारे हे डोंगर रात्री किती भयानक वाटत असतील. शहरात आपण आपल्या मुलांना एकटं घरी राहू देत नाही ईथे मात्र आई - बाबा लहान मुलांना  घरी सोडून या जंगलाच्या स्वाधीन करून जातात. त्यांना वाटत नसेल का भीती ? पण त्यांच्या कडे मुळी पर्यायच   नसतो. 

"कमळजाई" देवीच मंदिर

येळवली गाव सोडून थोडं समोर गेलो आणि एका मैदानात छान छोटस "कमळजाई" देवीच मंदिर दिसलं. तिथे बसण्यासाठी एक जागा तयार केली होती. मंदिरा मध्ये दर्शन घेऊन आम्ही इथे थोडा आराम केला. चालून चालून थकलेल्या पायांना आता बसल्यावर सुख वाटत होत. खरंच हे सुख फक्त इथेच मिळू शकते.

आता आम्ही आमच्या ट्रेक च्या शेवटच्या टप्प्या मध्ये आलो होतो. इथून पुढे गुप्त भीमाशंकर आणि मग भीमाशंकर असा आमचा प्रवास राहिला होता. आम्ही कमळजाई मंदिर मागे सोडून पुढे निघालो. दूरवर उजव्या बाजूला भोरगिरी गाव दिसत होत. भोरगिरी ते भीमाशंकर असा पण ट्रेक असतो असं विशाल ने सांगितलं. पाऊलवाट मागे सोडून आम्ही परत जंगला मध्ये गेलो. 

SGTrekkers  सोबत ट्रेक करण्याची खासियत म्हणजे शक्य असेल तिथे, ट्रेकच्या शेवटी थंडगार पाण्यात खेळण्याचा मनमुराद आनंद मिळतो. आणि हा तर मान्सून special ट्रेक, म्हणजे ईथे तर हे सुरवाती पासून हे ठरलेलंच होत. फक्त ते गुप्त भीमाशंकर ला करायचं असं  ठरलेलं असताना जंगला मध्ये एके ठिकाणी, भीमा नदीचं पात्र पार करून जायचं होतं.  पाणी वाहत होत आणि खूप अवघड किंवा risky patch पण नव्हता . इथे आमच्या पैकी काही जणांना पाण्यात जायचा मोह आवरणं खूप कठीण झालं . मग काय एक एक करत सगळे जण पाण्या मध्ये उतरले. विशालला आता पारियाय नाही राहिला आणि त्याने देखील पाण्यात उडी घेतली. स्वप्नीलने हे टाळण्याचा खूप प्रयन्त केला. त्याने हे नदीचं पात्र दगडावरून ओलांडण्यासाठी सगळीकडे जाऊन पाहिलं पण शेवटी तो देखील पाण्यात ऊतरला. मग काय पुढचे १५-२० मिनिट सर्वांनी पाण्यामध्ये मनसोक्त खेळून घेतलं. फोटो आणि विडिओ देखील करून झाले. 

निळं आकाश, स्वच्छ,थंडगार पाणी आणि हिरवगार असं जंगल. हेच खरं सुख !

शेकरू (Indian giant squirrel)
Photo Credit Swapnil Khot

आता आम्ही गुप्त भीमाशंकरच्या अगदी जवळ आलो होतो. आजूबाजूला छान जंगल होत. मधेच सगळे थांबले आणि झाडांवर काही तरी शोधात होते. नंतर कळल कि ते उंच झाडांवर शेकरू (Indian giant squirrel) दिसतंय का ते पाहत होते. मी आधी भीमाशंकर आणि महाबळेश्वरला शेकरू पाहिलं होत . मी पण चालत चालत कुठे शेकरू दिसतंय का पाहत होतो. मला कुठेतरी मनामध्ये वाटत होत कि आज पण मला परत शेकरू दिसणार. तेच थोडं पुढे थोडं अंतर गेल्यावर एका उंच ठिकाणी आडव्या फांदीवर मला शेकरू दिसलं . आम्ही ३-४ जण मागे राहिलो होतो मी लगेच सगळ्यांना ते दाखवलं. स्वप्नील ने लगेच त्याचा फोटो काढला. जणू काही जंगलाने आम्हाला ट्रेक पूर्ण केल्या बद्दलच  ते बक्षीस होत. 

गुप्त भीमाशंकर

आता आम्ही गुप्त भीमाशंकरला पोहचलो. गुप्त भीमाशंकर म्हणजे जंगलाच्या कुशीमध्ये एक पाण्याचा उंचीने छोटा पण भरपूर पाणी असलेला धबधबा आहे. ह्या धबधब्याच्या खाली एका बाजूला महादेवाची पिंड आहे. त्या पिंडीवर पाण्याचा अभिषेक होत असतो. ईथे बऱ्या पैकी गर्दी होती. एक गोष्ट मात्र चांगली झाली कि आम्ही पाण्यामध्ये डुंबण्याचा आनंद आधीच घेतला कारण ईथली गर्दी पाहून ईथे तो घेता आला नसता. ईथे माणसांना सोबत देण्यासाठी माकडे पण जमली होती. 

आणि आता आम्ही आमच्या शेवटच्या टप्प्या कडे म्हणजे भीमाशंकर कडे निघालो. आता आमची सोबत द्यायला आणि आमच्या मान्सून special ट्रेकला पूर्ण अर्थ देण्यासाठी पाऊस पण आला. परंतु जंगलामध्ये पाऊस तितकासा लागत नव्हता. पण आता पावसाने चांगलाच जोर पकडला. पाऊलवाटेवर पाणी वाहू लागलं.  

जस जस आम्ही भीमाशंकरच्या जवळ जात होतो तसा तसा पाण्या मधला कचरा,प्लास्टिक वाढत चाललं होत. ते पाहून खरंच खूप वाईट वाटत होत. निसर्ग आपल्याला एवढं काही देतो आणि त्या बदल्यात आपण त्यालाच खराब करतो. 

जवळ जवळ १ तास पावसात चालून आणि चिंब ओल होऊन आम्ही भीमाशंकर मंदिराच्या मागे पोहचलो. आमच्या आधी आमच्याच ग्रुपचे काही लोक पोहचले होते त्यांना मंदिरात जाऊन दर्शन घेण्याचं भाग्य प्राप्त झालं. आम्ही मात्र कळसाच दर्शन घेतलं आणि पुढे निघालो.  मी कळसाला नमस्कार करून, आमचा हा ट्रेक निर्विग्न पार पाडल्याबद्दल महादेवाचे आभार मानले. मी याआधी दोनदा भीमाशंकर आलो असेल पण ह्या वेळेस जे समाधान मला भेटलं होत ते आधी पेक्षा कितीतरी पटीनं जास्त होत. 

खरंच ह्या ट्रेकने खूप काही दाखवलं, हिरव्यागार गवतात न्हाऊन निघालेले डोंगर,स्वच्छ आणि थंडगार वाहत पाणी, सोनकीच्या फुलांनी बहरलेलं कुसूर पठार, धुक्यामधून बाहेर आलेला ढाक बहिरीच्या डोंगर, खेकड्याचा माळ, कारवीच्या फुंलांचा बहार, घनदाट जंगल, शेकरू,पाऊस आणि सगळ्यात महत्वाचं आणि अश्या लांबच्या प्रवासात ज्याची  नितांत गरज असते ती म्हणजे "सोबत". जर सोबत चांगली असेल तर कठीण प्रवास पण सुकर होतो. हे मी अनुभवलं 

हिरवीगार चादर 

जंगलाचं सोंदर्य 

आम्ही आता बस मध्ये बसलो आणि एका ठिकाणी लंच करून आमच्या परतीच्या प्रवासाला निघालो.परतीचा प्रवास पण एकदम धमाल करत आणि गाणी म्हणत केला.   

खरंच माणसाने लोभी नसावं पण एकदा तरी लोभी ट्रेकिंग टिमचा भाग असावं !  

(Line credit to my dear friend Rajesh)

SG (स्वछंद गिर्यारोहक) ट्रेकर्स टीमच्या सर्व सदस्यांचे खूप खूप आभार आणि लोभी पूर्ण केल्याबद्दल सर्वांचे खूप खूप अभिनंदन !

विश्वास रत्नाकर त्रिकुटकर 

ट्रेक दि . २५,२६ सेप्टेंम्बर २०२१